Gần đây, cộng đồng mạng râm ran về làn sóng "tẩy chay" Zalo vì lo ngại vấn đề thu thập dữ liệu cá nhân hay nghe lén quảng cáo. Tuy nhiên, đối với cá nhân tôi – một người làm kinh doanh và am hiểu công nghệ – lý do để tôi bấm nút Gỡ cài đặt (Uninstall) ứng dụng quốc dân này lại nằm ở một khía cạnh mang tính nguyên tắc pháp lý hơn: Sự bất bình đẳng trong quan hệ Dịch vụ.

1. Khi "Thượng đế" bị bịt miệng: Mối quan hệ rủi ro

Chúng ta thường quên mất rằng, khi đăng ký một tài khoản mạng xã hội, chúng ta đang ký kết một "Hợp đồng dân sự" vô hình. Ở đó, người dùng cung cấp dữ liệu/sự chú ý, và nhà cung cấp đưa ra dịch vụ. Về lý thuyết, đây phải là quan hệ bình đẳng.

Nhưng thực tế trên nền tảng này lại đang diễn ra một kịch bản hoàn toàn khác:

"Tôi không đồng ý tham gia một sân chơi mà trọng tài cũng là cầu thủ, còn tôi chỉ là trái bóng bị đá đi đá lại. Nếu không có quy trình minh bạch, đó là một mối quan hệ độc tài."

2. Cái bẫy của sự "Tiện lợi" và hiệu ứng đám đông

Tôi biết, nhiều bạn sẽ nói: "Nhưng ai cũng dùng Zalo, mình không dùng thì làm việc với ai?". Đây chính là cái bẫy "Hiệu ứng mạng lưới" (Network Effect) mà các nền tảng lớn sử dụng để giữ chân chúng ta, bất chấp dịch vụ của họ có tệ đến đâu.

Dù tôi có hàng trăm đối tác, hàng chục nhóm chat công việc đang vận hành trên đó, tôi vẫn quyết định rời đi. Tại sao?

• ✅ Vì lòng tự trọng số (Digital Dignity): Tôi chấp nhận sự bất tiện ngắn hạn để bảo vệ quyền lựa chọn của mình.
• ✅ Vì rủi ro kinh doanh: Hãy tưởng tượng một ngày đẹp trời, tài khoản Zalo chứa toàn bộ khách hàng của bạn bị khóa vô cớ. Bạn mất tất cả và không thể khiếu nại. Đó là một rủi ro quá lớn mà tôi không dám đánh cược.

3. Cuộc di cư sang những miền đất hứa: Tự do và Tôn trọng

Quyết định này không phải là sự tẩy chay cực đoan hay quay lưng với công nghệ Việt. Đây là sự thực thi Quyền Lựa Chọn. Thế giới phẳng cho phép chúng ta tiếp cận những nền tảng văn minh hơn, nơi người dùng thực sự được coi trọng.

Nếu đối tác không dùng các ứng dụng khác, tôi sẽ quay về phương thức cơ bản nhất: Gọi điện thoại và nhắn tin SMS/iMessage. Nhưng đa phần, tôi đang dần chuyển dịch toàn bộ hệ thống làm việc sang các nền tảng quốc tế:

Tôi chọn cách giao tiếp mà ở đó, quyền đối thoại và quyền rút lui của mình được tôn trọng. Và tôi tin, bạn cũng xứng đáng với điều đó.